Język staro-cerkiewno-słowiański (scs.) to najwcześniej, bo już w latach 60. IX wieku, podniesiony do rangi języka literackiego dialekt słowiański (geograficznie: z pogranicza słowiańsko-greckiego, z okolic tesalskich Salonik). Dzięki świętym braciom Konstantemu (Cyrylowi) i Metodemu Słowianie na początku swej drogi ku dojrzałym europejskim kulturom chrześcijańskim otrzymali nieoceniony skarb, jakim było pełne tłumaczenie Pisma Świętego. Dla slawistów ma scs. wartość tym większą, że wiele form tego języka – jednoznacznie południowosłowiańskiego, więc najbliższego genetycznie dzisiejszej mowie Macedończyków i Bułgarów – jest „fotografią” epoki ledwie o 300 lat odległej od ostatecznego rozpadu prasłowiańszczyzny. Pozornie martwy język staro-cerkiewno-słowiański żyje wciąż w zmodyfikowanej postaci – już jako cerkiewnosłowiański, czyli język prawosławnej i grekokatolickiej liturgii słowiańskiej, spod wpływów którego narody należące do tzw. Slavia orthodoxa „wyzwoliły się” dopiero w XIX wieku.
„Bibliści” zainteresowani historią języków czy etymologią będą mogli się zastanowić nad takimi zagadnieniami jak np.:
– miejsce Słowian w rodzinie indoeuropejskiej;
– najstarsze zmiany i podziały językowe indoeuropejskie i prasłowiańskie, relacje bałtosłowiańskie;
– cechy zabytków kanonu piśmiennictwa scs., alfabety słowiańskie, tzw. redakcje scs.;
– rozwój fonetyki prasłowiańskiej (zważywszy, że ta epoka trwała ok. 2000 lat);
– deklinacja i koniugacja scs. (zatem i prasłowiańska), stanowiące wzorzec lub punkt odniesienia dla języków słowiańskich na przestrzeni wielu wieków;
– typowe i oryginalne cechy składni scs.;
– adekwatnie do zainteresowań grupy: późniejsze podziały słowiańskie (fonetyka, leksyka, morfologia, składnia); „nieoficjalne” języki słowiańskie; analityzm słowiański; liga bał¬kań¬ska.
Przydatne na zajęciach będą wszelkie podręczniki do scs.; ze względów technicznych (jako najłatwiej dostępny) proponuję: Czesław Bartula, Podstawowe wiadomości z gramatyki staro-cerkiewno-słowiańskiej (…), (dowolne wydanie), zaś dla bardziej ambitnych (i zamożnych), także do lektury indywidualnej: Leszek Moszyński, Wstęp do filologii słowiańskiej (dowolne wydanie).